Birol BOZKURT
2022’de Borsa İstanbul’da yüzü gülen küçük yatırımcı, yılbaşından bu yana yaşanan düşüşle paniğe kapıldı. Peki bu düşüşün ana sebebi nedir? Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) atakları borsadaki paniği dağıtmaya yetecek mi? Borsa tekrar yükselir mi?
SPK, 27-28 Aralık tarihlerinde yayımladığı iki makale ile para piyasası fonları ve kısa vadeli borçlanma araçları fonlarının portföylerinde yer alan ters repo sözleşmelerinin vade sonunda portföye alınmasına kısıtlama getirdi.
Kararın uygulama tarihi ilk aşamada 29 Aralık olarak belirlenirken, sektörden gelen talep üzerine bu tarih 30 Ocak 2023’e ertelendi. Son düzenleme ile bu süre 28 Nisan 2023 tarihine kadar uzatıldı.
Fonlar ne yapıyor?
Fonlar normal şartlarda portföylerine aldıkları hisse senetlerini repo edebilir, karşılığında para alabilir ve birebir işlemi tekrar yapabilirler. Zımni bir kaldıraç oluşturur. İlahiyat konusuna getirilen kısıtlama ile bu süreçlerin yaşanma ihtimali ortadan kaldırılmak istenmiştir. Keskin düşüşlerin sebebi nedir? Yıl başından bu yana sert hareketlerin yaşandığı Borsa İstanbul’daki düşüşün başlıca nedeni olarak, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın seçimleri daha erken bir tarihte yapabileceğimizi açıklamasının ardından seçim takviminde yaşanan belirsizlik gösterilebilir.
Bu haberin düzeltme bahanesi olarak görülmesi ve algoritmik açığa satış robotlarının devreye girmesiyle satışlar hız kazandı. Ayrıca düşüşlerde son dönemde yüksek hacimli halka arzlara gösterilen yoğun ilgi de etkili oldu. Analistlere göre halka arzda fırsatı kaçırmak istemeyen borsa yatırımcısı, düşüşün bir başka nedeni olarak da mevcut hisselerini sattı. Son olarak satış dalgasına pozisyon kapatmaya çalışan fonların da katılması ve küçük yatırımcıların panik satışları borsada sert bir satış dalgasına neden oldu. Dün gün içinde yüzde 4’ün üzerinde yükselen borsa endeksi yeniden yüzde 3’e yakın geriledi. Ancak öğleden sonraki alımlarla birlikte yeniden olumluya döndü. Gün boyunca dalga boyu önemli ölçüde arttı.
Fonlara getirilen kısıtlama kararının uzatılmasıyla birlikte borsadaki panik havası dağıldı. Kalıcı bir düzenleme yapılması gerektiği konusunda uzmanlar hemfikir. Bir düşüş için değerli bir ilişki olmadığını söyleyen uzmanlar, önümüzdeki dönemde bu düşüşlere tepki verme ihtimalinin yüksek olduğu ancak küçük yatırımcıların kredi işlemi yapmaması gerektiği uyarısında bulunuyor.
İş Portföy Genel Müdür Yardımcısı Nilüfer Sezgin: Karşı repo kararı piyasaya olumlu yansıdı
Hisse senedi repo işlemlerinin devam etmesi ile bu piyasadan borçlanan fon ve kurumların hisse senetlerini teminat olarak kullanarak fon bulmaları kolaylaşacaktır. Piyasa açısından bakıldığında, bu şekilde likidite yaratan ve yatırım yapan aktörler aracılığıyla yatırım ortamı açısından destekleyici bir rol oynayabilir. Ayrıca bu işlemler DİBS teminatı ile gerçekleştirilen ters repo işlemlerinden daha yüksek getirilerle gerçekleştirildiğinden bu işlemi yapan para piyasası ve kısa vadeli fonların getirilerini olumlu yönde etkileyecektir.
Perform Portföy Fon Yöneticisi Altan Aydın: BİST 30 hisselerinde artış bekliyorum
Kısıtlama tarihinin ertelenmesi piyasa fiyatlaması açısından çok fazla bir etki yaratmayacak ancak en azından arbitraj fonlarının elini biraz daha rahatlatarak vade geçişlerinde daha rahat hareket edebilmelerini sağlayacaktır. Bu sayede son 10 günde önemli ölçüde kuruyan likidite için can simidi olacak. Aslında gerekli bir düzeltme yapıldı. Bu seviyelerde özellikle BIST30 şirketlerinin 2023 ve hatta 2024’te iyi performans göstermesini bekliyoruz. Geçen yıl kadar olmasa da hisse senetlerini cazip buluyoruz.
